یک رنگ باش

حاجت پشت در آماده است

خواب بعداز اذان صبح

آرام کننده دلها

قضاوت ممنوع!!!!

چرا به حضرت علی(ع) لقب ابوتراب داده ‏اند؟

به گزارش خبرگزاری شبستان،  متن زیر پاسخ به سوالاتی درباره چرایی لقب ابوتراب برای امیرالمؤمنین علیه السلام  است که مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در اختیار شبستان گذاشته است:

 

پرسش: چرا به حضرت علی(ع) لقب ابوتراب داده‏اند؟ این لقب از کجا و توسط چه کسی به ایشان داده شد؟

پاسخ: از مجموع روایات استفاده می شود در مکان‏ها و زمان‏های مختلف پیامبر(ص) به طور مکرّر علی(ع) را با کنیه "ابوتراب" خطاب کرده و این کنیه را پیامبر(ص) به علی(ع) داده است. 

در این جا به دو مورد اشاره می شود:

اول: پیامبر اکرم(ص) با گروهی از یارانش در نیمه جمادی الاولی سال دوم هجری به تعقیب کاروان قریش که به سرپرستی ابوسفیان عازم شام بود، تا نقطه‏ای به نام "عشیره" پیش رفتند، اما اثری از کاروان قریش نیافتند. در یکی از روزها که در عشیره بودند، پیامبر بر بالین علی(ع) و عمار آمد، دید خوابیده‏اند و بر سر و صورت علی(ع) خاک نشسته است.

حضرت آن دو را با مهربانی و ملاطفت بیدار کرد و خطاب به علی(ع) فرمود: "ای ابوتراب (آغشته به خاک) برخیز! آیا نمی‏خواهی شقی‏ترین مردمان روی زمین را به تو خبر دهم! یکی به نام احمیر (لقب قدار بن سالف) است که ناقه صالح پیامبر را پی کرد. دیگری کسی است که شمشیر بر فرق تو می زند و محاسن تو را به خون سرت رنگین می کند".(1)

 علامه امینی بعد از ذکر این وجه تسمیه، منابع این حدیث را اینگونه ذکر کرده اند: این حدیث صحیح السنه از اخباری است که حاکم ابو عبد الله نیشابورى استدراک نموده آن را در کتابش و هیثمى صحیح دانسته آن را، امام حنبلى‏ ها در مسند، ج 4، ص 263- 264 نقل کرده و حاکم در مستدرک، ج 3، ص 140 و طبرى در تاریخش، ج 2، ص 261 و ابن هشام در سیره نبویّه، ج 2، ص 236، و ابن کثیر در تاریخش،‏ ج 3 ، ص 247 و هیثمى در مجمع، ج 9، ص 136،...

 از آن پس علی(ع) میان مسلمانان به ابوتراب معروف گردید. این کنیه را حضرت علی(ع)  بسیار دوست می داشت، زیرا پیامبر او را به چنین کنیه‏ای خطاب کرده بود. (2)

دوم:  عبایة بن ربعی در وجه دیگر این نامگذاری می گوید: به ابن عباس گفتم: چرا رسول خدا علی(ع) را "ابوتراب" نامید؟ گفت: چون علی صاحب زمین است و پس از پیامبر(ص) حجت خدا بر اهل زمین بوده و به وسیله او زمین و آرامش آن باقی است، از این رو او را "ابوتراب" نامید.

از رسول خدا شنیدم: "وقتی روز قیامت به پا می شود، آن قدر ثواب و کرامت نصیب شیعیان علی(ع) می شود که کفار با دیدن این صحنه می گویند: ای کاش ما از خاک، یعنی از شیعیان علی بن ابی طالب بودیم".

علامه مجلسی در توضیح این وجه نامگذاری می گوید: از آن جهت که شیعیان علی(ع) در برابر اوامر خدا فرمانبرداری دارند، به خاک نامیده شده‏اند. آیه می فرماید: "یا لیتنی کنت تراباً؛ ای کاش خاک بودم"؛ یعنی از شیعیان بودم، چون علی(ع) پیشوایان شیعیان است، ابوتراب نامیده می شود.(3)

سوم: (ص) حجت خدا بر اهل زمین بوده و به وسیله او زمین و آرامش آن باقی است، از این رو او را "ابوتراب" نامید.

 روزی پیامبر آن حضرت را دیدند که بر روی خاک خوابیده است. پیامبر (ص) نشستند و گرد و غبار از پشت آن حضرت پاک نموده و فرمودند: برخیز، پدر و مادرم فدای تو باد ای ابا تراب ! ..(4)

پی نوشت‏ها:

1. ابن سعد، طبقات الکبری، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، انتشارات فرهنگ و اندیشه، تهران، ج2، ص6؛ کامل ابن اثیر، ترجمه ابو القاسم حالت و عباس خلیلى، تهران، مؤسسه مطبوعاتى علمى، 1371ش. ج‏7،ص 126؛ علامه امینی، الغدیر، ترجمه جمعی از نویسندگان، انتشارات بنیاد بعثت‏، تهران‏  ،ج‏12، ص 269.                          

2. البلاذرى، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر المحمودی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ط الأولى،  1974/1394، ج‏2، ص89.

3. علامه مجلسى، بحار الأنوار، مؤسسة الوفاء بیروت، 1404 ه.ق، ج 35، ص 51.

4. قاضی نورالله شوشتری، إحقاق الحق، مکتبة آیة الله المرعشى النجفى‏، قم‏، 1409 ق‏ ، ج‏32، ص 32.